Nazwa „weksel”, bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty, suma pieniężna

Część 1

1. Nazwa weksel

Nazwa „weksel” została w art. 101 ustawy Prawo Wekslowe wymieniona jako pierwszy, a więc można przypuszczać, że najważniejszy element weksla. Jak wskazuje ta regulacja, wspomniana nazwa powinna zostać umieszczona w tekście weksla, wyrażona w takim samym języku, w jakim wystawiony został cały dokument. Jak wskazuje się w literaturze, niedopełnienie obowiązku ujęcia nazwy „weksel” w treści owego dokumentu skutkuje jego nieważnością¹. W doktrynie różne są natomiast poglądy odnośnie tego, czy także względem weksla in blanco nazwa stanowi jego konstytutywny element².

2. Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty, suma pieniężna

Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty stanowi kolejny istotny element weksla. W przypadku weksla własnego, brak takiego przyrzeczenia czyni ten dokument nieważnym³.

Również oznaczenie sumy pieniężnej stanowi niezbędną część weksla. Jej brak także skutkuje nieważnością tego dokumentu. Z określeniem sumy pieniężnej wiążą się różne wątpliwości, a ta najczęściej spotykana, przynajmniej na gruncie orzecznictwa, dotyczy określenia w treści weksla waluty, w jakiej należność ma być wypłacona. Bezspornym jest fakt, że w wekslu wskazanie waluty także jest zabiegiem niezbędnym. Zastanawiającym jest jednak to, czy brak oznaczenia waluty w osnowie przyrzeczenia także czyni go nieważnym, jeżeli walutę tę umieszczono u góry weksla. Na ten temat prezentowane są różne stanowiska. Warto jednak w tym miejscu zacytować to, które wyraził jeden z Sądów Apelacyjnych. Sąd ten stwierdził co następuje: „W będącej przedmiotem rozpoznania sprawie wątpliwości co do ważności weksla powstały na tle oznaczenia sumy pieniężnej. Bezsporne jest, że świadczenie do którego zobowiązuje się wystawca weksla, może polegać wyłącznie na zapłacie sumy pieniężnej, której określenie musi znaleźć się w treści przyrzeczenia zapłaty i suma ta musi być w wekslu oznaczona. Wymaga ona wpisania w wekslu zarówno kwoty, jak i waluty. Konieczność umieszczenia waluty w sumie wekslowej jednoznacznie wynika również z art. 41 Prawa wekslowego, w którym zawarte jest wyrażenie „weksel wystawiony na walutę”. Do ważności weksla wystarczy jednorazowe podanie sumy wekslowej w jakikolwiek sposób (także tylko cyframi), ale w samym tekście dokumentu. Jeżeli sumę wekslową wpisano tylko u góry dokumentu ponad osnową, omawiane wymaganie nie jest spełnione”⁴.

Uzasadnieniem takiego stanowiska ma być fakt, że to w końcu tekst dokumentu stanowi podstawę jego treści⁵, a więc tekst ten powinien zawierać wszystkie niezbędne elementy do tego, aby treść tę można było ustalić. Ponadto, jak stwierdził Sąd „na uwagę zasługuje podjęta w omawianym przedmiocie uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 września 1995 r. w sprawie III CZP 105/95, zgodnie z którą brak oznaczenia waluty, w jakiej wyrażono sumę wekslową, powoduje, że odnośny dokument nie jest uważany za weksel. Sąd Najwyższy powołując się na art. 101 pkt 2 (oraz art. 1 pkt 2 Prawa wekslowego) także wskazał, że konieczną częścią składową weksla jest oznaczenie sumy pieniężnej, jaka ma zostać zapłacona, co wymaga wpisania na wekslu zarówno kwoty (liczby jednostek), jak i waluty, bez czego „oznaczenie” nie byłoby kompletne, a zatem nie dałoby się ustalić zakresu odpowiedzialności dłużników wekslowych. Ustalenie takie na podstawie tekstu samego weksla jest niezbędne ze względu na cechę obiegowości, która stanowi samą istotę weksla. Z tego też względu nie może być uważany za weksel taki dokument, któremu brak m.in. oznaczenia sumy pieniężnej w powyższym tych słów znaczeniu (art. 102 i 2 Prawa wekslowego). Sam ustawodawca wskazał przy tym reguły interpretacyjne na wypadek wątpliwości związanych z oznaczeniem sumy pieniężnej i to w obydwu jej elementach zarówno co do liczby jednostek (art 6 Prawa wekslowego), jak i co do waluty (art. 41 Prawa wekslowego), żadna jednak z tych reguł nie dotyczy sytuacji braku oznaczenia waluty. Wszystko to prowadzi do wniosku, że dokument zawierający przyrzeczenie zapłaty kwoty, której waluta nie została w ogóle określona, nie może być uważany za weksel, jak wskazał Sąd Najwyższy w w/w uchwale. Formalny charakter zobowiązania wekslowego powoduje bowiem, że jego treść musi być wyrażona w samym tekście weksla, a wykładnia nie może prowadzić do usuwania istotnych braków formalnych, tj. konstytutywnych elementów weksla”⁶.

Jeżeli chodzi zaś o sposób wyrażenia waluty, to przyjmuje się także możliwość określenia jej skrótowo. Chodzi oczywiście wyłącznie o skrót oficjalnie przyjęty⁷.

Powracając do bezwarunkowości przyrzeczenia wystarczy wspomnieć, że bezwarunkowość ta oznacza, że spełnienie świadczenia nie może zostać uzależnione przez składającego owe przyrzeczenie od żadnych dodatkowych warunków czy zastrzeżeń⁸. Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty właściwe jest wekslom własnym. Jego odpowiednikiem w przypadku weksla trasowanego jest bezwarunkowe polecenie zapłaty.

Jak wskazano powyżej, suma wekslowa, która powinna znaleźć się w tekście, może zostać wyrażona na dwa sposoby – słownie lub przy pomocy cyfr⁹.

Potrzebujesz zyskać pieniądze w krótkim czasie? Zdecyduj się na sprzedaż weksli własnych lub in blanco!