Obowiązujące prawo cywilne można uznać za zbiór licznych instrumentów i mechanizmów, których wspólnym celem jest zapewnienie prawidłowości obrotu gospodarczego. Oprócz tradycyjnych, najbardziej powszechnych form zabezpieczenia tego interesu, jakimi są chociażby możliwość wytoczenia powództwa i odzyskanie płatności przez wierzyciela należnych mu od niewywiązującego się ze swoich obowiązków umownych dłużnika, ustawodawca przewiduje także inne instytucje, które zabezpieczają interesy potencjalnych wierzycieli.
Taką instytucją jest wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Wniosek ten prowadzi do uniemożliwienia danemu podmiotowi wykonywania szeroko pojętej działalności gospodarczej, i to zarówno osobiście (na własny rachunek) jak i w ramach zorganizowanych podmiotów gospodarczych np. jako reprezentant spółki, spółdzielni, fundacji, stowarzyszenia, uczestnik spółki cywilnej, pełnomocnik któregoś z tych podmiotów itp.
Kiedy możemy wnioskować o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej?
Orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest szczególną sankcją, jaka może być zastosowana wobec osób fizycznych, które przejawiają określone, godzące w porządek gospodarczy i negatywnie ocenione przez ustawodawcę zachowania. Zachowania te określają szczegółowo przepisy art. 373 i następnych ustawy z dnia 28 lutego 2022 r. – Prawo upadłościowe. W tym miejscu warto przytoczyć najważniejsze z przesłanek – zgodnie z brzmieniem powołanych przepisów sąd może orzec o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej osoby, która: 1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości; 1a) faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, albo; 2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg rachunkowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, w tym danych w postaci elektronicznej, do których wydania lub wskazania była obowiązana z mocy ustawy, albo; 3) jako upadły po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo; 4) jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.
Jak można łatwo zauważyć główne przesłanki złożenia wniosku oscylują wokół okoliczności bezpośrednio związanych z postępowaniem upadłościowym. Należy jednak zauważyć, że sąd upadłościowy może orzec o opisanej sankcji także wtedy, jeżeli postępowania upadłościowego nie wszczęto albo oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości. Z punktu widzenia wnioskodawcy najistotniejsze znaczenie wydają się mieć przesłanki pkt 1 i 1a, tj. niezłożenie lub istotne przyczynienie się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Przypomnijmy bowiem, że dłużnik ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, tj. od momentu, w którym stał się niewypłacalny. Można więc pokusić się o uproszczone stwierdzenie, że wniosek o orzeczenie zakazu wykonywania działalności gospodarczej możemy złożyć wobec osoby, która pomimo upływu 30 dni od dnia, w którym stała się niewypłacalna, nie poczyniła żadnych kroków do tego, by tę sytuację naprawić przez wszczęcie postępowania upadłościowego lub wobec osoby, która wszczęła co prawda to postępowanie, lecz dalej utrudnia zaspokojenie wierzycieli (jak w punktach 3, 4).
Na ile orzekany jest zakaz wykonywania działalności gospodarczej?
Zakaz orzekany jest na okres od 1 roku do 10 lat w zależności od winy i innych okoliczności wskazanych w ustawie np. sposobu i intensywności utrudniania przez dłużnika postępowania upadłościowego. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest sąd upadłościowy.
W składaniu wniosku oferujemy naszą pomoc i zachęcamy do kontaktu.
